Το μάθημα στόχο έχει να αποτελέσει μια εισαγωγή στην οπτικοακουστική μετάφραση (ΟΑΜ) και να εξοικειώσει τους φοιτητές με την πολυμεσικό αυτό είδος το οποίο θέτει ποικίλους περιορισμούς στους μεταφραστές και διαφέρει κατά πολύ από την παραδοσιακή διαγλωσσική μετάφραση. Αναφορές γίνονται στη μεταγλώττιση, την ακουστική περιγραφή (Audio Description), τον υποτιτλισμό για Κ/κωφούς και βαρήκοους (SDH) με έμφαση να δίνεται στον διαγλωσσικό υποτιτλισμό που αποτελεί και το κατεξοχήν είδος οπτικοακουστικής μετάφρασης στην Ελλάδα. Οι φοιτητές εξασκούνται στη χρήση του ελεύθερου λογισμικού Subtitle Edit, ενώ αναφορές γίνονται σε άλλα βασικά προγράμματα υποτιτλισμού (Zoo και ΟΟΟΝΑ) και στη χρήση template. Παράλληλα, οι φοιτητές εξοικειώνονται με τους χωροχρονικούς και τεχνικούς περιορισμούς που θέτει ο υποτιτλισμός, και τις προκλήσεις των διαφορετικών ειδών (genres), όπως η μετάφραση του χιούμορ, της αργκό και των πολιτισμικών στοιχείων.
Με την ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές θα μπορούν να:
1η εβδομάδα: Εισαγωγή στην Οπτικοακουστική Μετάφραση. Είδη ΟΑΜ και πολυτροπικότητα. Ζητήματα προσβασιμότητας στην τέχνη και τα μέσα επικοινωνίας ΑμεΑ.
2η εβδομάδα: Διαγλωσσικός υποτιτλισμός: ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Χωροχρονικοί πριορισμοί. Εισαγωγή στη μεταγλώττιση: βασικά χαρακτηριστικά και προκλήσεις. Ανάλυση μιας μεταγλωττισμένης παιδικής ταινίας στα ελληνικά.
3η εβδομάδα: Τεχνικές παράμετροι του υποτιτλισμού: χρονισμός και συμπύκνωση κειμένου.
4η εβδομάδα: Εισαγωγή στο πρόγραμμα υποτιτλισμού Subtitle Edit και Ζοο.
5η εβδομάδα: Το template και επανάσταση στον υποτιτλισμό. Μετάφραση υποτίτλων από template: Από τη θεωρία στην πράξη. Εισαγωγή στο πρόγραμμα ΟΟΟΝΑ.
6η εβδομάδα: Μετάφραση και γλωσσικές ποικιλίες: γεωγραφικές διάλεκτοι, κοινωνικές διάλεκτοι, αργκό, ιδιόλεκτος.
7η εβδομάδα: Γλώσσα για ειδικούς σκοπούς και υποτιτλισμός: προκλήσεις και στρατηγικές για την αποτελεσματική αντιμετώπισή τους. Πρακτική άσκηση (υποτιτλισμός ενός δικαστικού δράματος, ενός ιατρικού δράματος, ενός ντοκιμαντέρ).
8η εβδομάδα: Μετάφραση πολιτισμικών ενδεικτών. Πρακτική άσκηση (υποτιτλισμός μιας ελληνικής δραματικής ταινίας). Μετάφραση λεκτικού χιούμορ. Στρατηγικές για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που προκύπτουν και πρακτική άσκηση (υποτιτλισμός μιας βρετανικής κωμωδίας).
9η εβδομάδα: Εισαγωγή στον υποτιτλισμό για Κ/ωφούς και βαρήκοους. Προβλήματα και στρατηγικές αντιμετώπισής τους. Πρακτική εφαρμογή.
10η εβδομάδα: Περιγράφοντας τη μουσική και τους ήχους. Προβλήματα και στρατηγικές αντιμετώπισής τους. Πρακτική εφαρμογή.
11η εβδομάδα: Εισαγωγή στην ακουστική περιγραφή για τυφλούς και άτομα με μειωμένη όραση. Μεταφορά οπτικής πληροφόρησης σε λεκτική μορφή ή μετατροπή εικόνων σε αφήγηση. Προβλήματα και στρατηγικές. Πρακτική εφαρμογή.
12η εβδομάδα: Δημιουργική ακουστική περιγραφή. Χρονικοί περιορισμοί. Πρακτική εφαρμογή. Συμπεριληπτικός κινηματογράφος.
13η εβδομάδα: Ακουστική περιγραφή για μουσεία, γκαλερί τέχνης και χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς: ζωντανεύοντας τις τέχνες και την πολιτιστική κληρονομιά για τυφλούς και άτομα με προβλήματα όρασης. Πολυαισθητηριακή προσέγγιση στην ακουστική περιγραφή.
Abend-David, D. (ed.) (2014) Media and Translation. An Interdisciplinary Approach. London and New York: Bloomsbury.
Araújo, V. (2004) “To be or not to be natural: clichés of emotion in screen translation”. Meta 49(1): 161-171.
Asimakoulas, D. (2004) “Towards a Model of Describing Humour Translation. A Case Study of the Greek Subtitled Versions of Airplane! and Naked Gun.” Meta 49(4): 822-842.
Bogucki, L. (2004) “The constraint of relevance in subtitling”. The Journal of Specialised Translation 1. http://www.jostrans.org/issue01/articles/boguckien.htm [last accessed 22 August 2016].
Carroll, M. (2004) “Subtitling: changing standards for new media”. Lisa XIII, 3.3.
www.lisa.org/archive_domain/newsletters/2004/3.3/carroll.html
Chaume, F. (2012) Audiovisual Translation: Dubbing. Manchester: St Jerome Publishing.
Desilla, L. (2014) “Reading between the lines, seeing beyond the images: An empirical study on the comprehension of implicit film dialogue meaning across cultures”. The Translator 20(2): 194-214.
Díaz Cintas, J. & A. Remael (2007) Audiovisual Translation: Subtitling. Manchester: St. Jerome Publishing.
Díaz-Cintas, J., P. Orero and A. Remael (eds) (2007) Media for All: Subtitling for the Deaf, Audio Description and Sign Language. Amsterdam: Rodopi.
Fryer, L. An Introduction to Audio Description: A Practical Guide. London & New York: Routledge.
Georgakopoulou P. (2012). “Challenges for the audiovisual industry in the digital age: the ever-changing needs of subtitle production”, The Journal of Specialised Translation, Issue 17, January 2012, pp. 78-103 http://www.jostrans.org/issue17/art_georgakopoulou.pdf [last accessed 12 August 2016]
Georgakopoulou P. (2008). “Subtitling for the DVD Industry”, in J Díaz-Cintas & G Anderman (eds) Audiovisual Translation: Language Transfer on Screen, London: Palgrave Macmillan, pp. 21-35.
Karamitroglou, F. (2000) Towards a Methodology for the Investigation of Norms in Audiovisual Translation. Amsterdam: Rodopi.
Λαζαράτος, Γ. (2007) Umberto Eco: Διασημειωτική Μετάφραση & Μετάφραση και Επιστημολογία. Αθήνα, Παπαζήσης.
Neves, J. (2009) “Interlingual subtitling for the deaf and the hard-of-hearing”. In J. Díaz-Cintas and G. Anderman (eds) Audiovisual Translation: Language Transfer on Screen. Basingstoke: Palgrave Macmillan, 151-169.
Pérez-González, L. (2014) Audiovisual Translation. Theories, Methods and Issues. London and New York: Routledge.
Pettit, Zoe. 2005. "Translating register, style and tone in dubbing and subtitling" JoSTrans 4: 49- 65. http://www.jostrans.org/issue04/art_pettit.php [last accessed 12 August 2016].
Ramière, N. (2006) “Reaching a foreign audience: cultural transfers in audiovisual translation", JoSTrans 6: 152-166. Available at: http://www.jostrans.org/issue06/art_ramiere.php [last accessed 12 August 2016].
Σόκολη, Σ., (2006) “Υποτιτλιστικές νόρμες στην Ελλάδα και στην Ισπανία”, 1η Συνάντηση Νέων Μεταφρασεολόγων, 1-3 Νοέμβρη 2006, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Σωσώνη, Β. & Καραντζή, Ι. (2016) “Η Οπτικοακουστική Μετάφραση και η προσβασιμότητα στο οπτικοακουστικό υλικό ατόμων με αναπηρία: Υποτιτλισμός για κωφούς και βαρήκοους και ακουστική περιγραφή”. http://blog.peempip.gr/audiovisual-translation/ [last accessed 12 July 2016].
Σωσώνη, Β. (2014) “Από την πρώτη Talkie στη Μηχανική Μετάφραση: Οπτικοακουστική Μετάφραση και Τεχνολογικές Εξελίξεις ”. Dictio 2014.
Zabalbeascoa, P. (2008) ‘The nature of the audiovisual text and its parameters’. In J. Díaz-Cintas (ed.) The Didactics of Audiovisual Translation. Amsterdam and Philadelphia: John Benjamins, 21-37.
To μάθημα έχει την υβριδική μορφή διάλεξης-εργαστηρίου. Βασίζεται σε μεγάλο μέρος στο διάλογο με τους φοιτητές και στα σχόλιά τους. Προσκεκλημένοι ομιλητές καλύπτουν δοιαφορετικές πτυχές της οπτικοακουστικής μετάφρασης και της προσβασιμότητας (π.χ. videogame localization, περιγραφή μουσικής). Εργαστηριακές ασκήσεις παρουσιάζουν πρακτικές πτυχές των ζητημάτων που καλύπτονται και περιγράφονται στην θεωρία. Γίνεται χρήση εποπτικών μέσων, εξάσκηση στα προγράμματα υποτιτλισμού Subtitle Edit, Ζοο και ΟΟΟΝΑ και εργασία σε ομάδες κατά την ώρα του μαθήματος (μετάφραση και σχολιασμός υποτίτλων). Διατίθεται υλικό που καλύπτει όλη τη διδακτέα ύλη. Η διάθεση του υλικού αυτού γίνεται μέσω της πλατφόρμας Open e-class.
Προγράμματα υποτιτλισμού Subtitle Edit, Ζοο και ΟΟΟΝΑ.
Πλατφόρμα Open e-class.
Το μάθημα εξετάζεται με ατομική απαλλακτική εργασία είτε πρακτικής εφαρμογής στον υποτιτλισμό, τον υποτιτλισμό για Κ/ωφούς και βαρήκοους ή την ακουστική περιγραφή με σχολιασμό της διαδικασίας είτε έρευνας σε οποιοδήποτε είδος Οπτικοακουστικής Μετάφρασης. Εβδομαδαίες εργασίες ατομικές και ομαδικές ανατίθενται επίσης στους φοιτητές.
