Νέα βιβλία: Γιώργος Κεντρωτής, "Άπαντα τα ποιήματα" και "Ποδήλατα και Ποδηλάτες: Περί μεταφράσεως ο λόγος"

Κυκλοφόρησαν πρόσφατα δύο βιβλία που φέρουν το όνομα του Καθηγητή του Τμήματος Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας, Γιώργου Κεντρωτή. Πρόκειται για το βιβλίο "Άπαντα τα ποιήματα", μια συλλογή ποιημάτων και πεζόμορφων κειμένων του Georg Trakl σε μετάφραση του κ. Κεντρωτή που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ρώμη και το βιβλίο "Ποδήλατα και Ποδηλάτες: Περί μεταφράσεως ο λόγος", το οποίο είναι προσωπικό έργο του κ. Κεντρωτή και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg.

• Απόσπασμα από τον πρόλογο του Γιώργου Κεντρωτή στο βιβλίο "Άπαντα τα ποιήματα":

Όλα αυτά πριν από το 2000, στον προηγούμενο αιώνα. Πριν από περίπου δύο χρόνια με έπιασε μια τρακλιανή μανία! Κάτι σαν μελαγχολική σύνδεση με το παρελθόν. Στα καλά καθούμενα. Άρχισα να τον διαβάζω και να τον ξαναδιαβάζω για κάνα μήνα. Και αμέσως μετά ξανάπιασα τις μεταφράσεις των ποιημάτων του. Το να γράψω περισσότερα για τον Τρακλ το κρίνω ανώφελο. Αρκούμαι σε αυτά τα ολίγα και προσωπικού χαρακτήρα. Εξ άλλου οι πληροφορίες για τον ποιητή αφθονούν και στα βιβλία και στο διαδίκτυο. Η φήμη του -εκατό και πλέον έτη μετά τον τραγικό θάνατό του- είναι εδώ και δεκαετίες διεθνής, υπάρχουν δε μεταφράσεις των έργων του σχεδόν σε όλες τις γλώσσες. Και στη γλώσσα μας υπάρχουν μεταφράσεις τους, πολλές και καλές. Και όσο περισσότερες μεταφράσεις υπάρχουν, τόσο καλύτερα γνωρίζουμε τον μεταφραζόμενο ποιητή. Η εδώ προτεινόμενη αφορά το σύνολο των ποιητικών του έργων: πρόκειται για Άπαντα τα Ποιήματα. Ως ποιήματα λογίζονται και μερικά πεζόμορφα κείμενά του. Πρότυπο της ανά χείρας έκδοσης είναι η ιστορική-κριτική έκδοση των έργων του ποιητή από τους Walther Killy και Hans Szklenar.

• Απόσπασμα από το βιβλίο "Ποδήλατα και Ποδηλάτες: Περί μεταφράσεως ο λόγος":

Η μετάφραση, ως καθολική πρακτική λόγου κα ως επιτελούμενο έργο του κάθε ξεχωριστού μεταφραστή, αποτελεί έγχρονη μιμητική επανάληψη. Ο μεταφραστής, ως διαχειριστής αλλότριου λόγου, αναδεικνύεται σε πολυμήχανο μηχανικό της γλώσσας που, εικάζοντας και γνωμοδοτώντας, μιμείται έργα συγγραφέων. Γι’ αυτό και η μετάφραση παρουσιάζεται ως καθαρά δοξικός αγώνας του μεταφραστή σε στίβο ανάλογο με αυτόν της ρητορικής, όπου το πρωτότυπο είναι άτεχνη και το μετάφρασμα έντεχνη πίστη. Η μετάφραση είναι επίσης κινητική διαδικασία: είτε ως φορά είτε ως αλλοίωση κατατείνει στη διαφορότητα: αποβλέπει, δηλαδή, στην ποιότητα της διαφοράς μεταξύ των μεταφραζόμενων και των μεταφρασμένων κειμένων, αφού, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, "τό ἓν και τό ὂν πολλαχῶς λέγεται". Η μετάφραση, τέλος, είναι συνάρτηση με μία σταθερά (το πρωτότυπο) και με το αόριστο πλήθος μεταβλητών, από τις τιμές των οποίων διαμορφώνεται το μετάφρασμα. Αλλά και η μοναδική σταθερά, ακριβώς επειδή αναγιγνώσκεται, τρέπεται σε μεταβλητή, διότι υπόκειται στην ερμηνεία που της χορηγεί ο κάθε ξεχωριστός μεταφραστής την κάθε ξεχωριστή γλώσσα. Ο μεταφραστικός μόχθος χωρεί, ως εκ τούτου, πλήρως στο πλατωνικό σχήμα "γιγνόμενα και ποιούμενα και απολλύμενα και αλλοιούμενα» που εγγυάται το «κατά φύσιν φθέγγεσθαι". Η μετάφραση, όντας έργον μεταφραστού, είναι επικράτεια της υποκειμενικότητας.