Κοινωνιογλωσσολογία

Το μάθημα εστιάζει στη στενή σχέση μεταξύ γλώσσας και κοινωνίας εμβαθύνοντας σε ζητήματα όπως η γλωσσική ποικιλία σε όλες της τις εκφάνσεις (διάλεκτοι και επίπεδα λόγου), η γλώσσα ως ταυτότητα κοινωνικών ομάδων, οι αντιγλώσσες, οι στάσεις των ομιλητών απέναντι στη γλώσσα τους αλλά και της κοινωνίας απέναντι σε μειονοτικές γλώσσες, η επαφή μεταξύ γλωσσών, η θνησιγλωσσία και η αναβίωση μιας γλώσσας, τα δικαιώματα των γλωσσικών κοινοτήτων, οι γλωσσικές πολιτικές και ο ρόλος τους στο μέλλον των γλωσσών κ.ά. Παράλληλα, εξετάζονται θεωρητικές προσεγγίσεις από τον ευρύτερο ερευνητικό χώρο της κοινωνιογλωσσολογίας όπως των Halliday, Trudgill, Calvet, Edwards, Skutnabb-Kangas κ.ά. Τέλος, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη σπουδαιότητα της έρευνας πεδίου και μελετώνται μέθοδοι και τρόποι ανάλυσης των δεδομένων της.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση των σπουδών στο μάθημα ο/η φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να:

• διαχειρίζεται τη διεθνή βιβλιογραφία πάνω σε θέματα πολιτικής, κοινωνίας και γλώσσας
• γνωρίζει όλες τις πτυχές της γλωσσικής ποικιλότητας και να αναγνωρίζει την αξία τους
• κρίνει τις θέσεις εθνικών και διεθνών πολιτικών πάνω σε θέματα γλώσσας

1η εβδομάδα: Εισαγωγή στην κοινωνιογλωσσολογία και παρουσίαση οδηγιών εργασίας

2η εβδομάδα: Κοινωνικά φαινόμενα και γλώσσα

3η εβδομάδα: Ο έμφυλος λόγος και η σημασία του

4η εβδομάδα: Τα συνθήματα στους τοίχους και ο ρόλος τους

5η εβδομάδα: Διαστάσεις της γλωσσικής ποικιλίας γενικά

6η εβδομάδα: Γεωγραφικές και κοινωνικές διάλεκτοι

7η εβδομάδα: Οι συνθηματικές γλώσσες και ο ρόλος τους

8η εβδομάδα: Κοινωνική διγλωσσία και πολυγλωσσία

9η εβδομάδα: Απειλούμενες με εξαφάνιση γλώσσες

10η εβδομάδα: Κριτική των διεθνών κειμένων για τις απειλούμενες με εξαφάνιση γλώσσες

11η εβδομάδα: Εθνικές πολιτικές για τις απειλούμενες  με εξαφάνιση γλώσσες

12η εβδομάδα: Ανακεφαλαίωση και παρουσιάσεις εργασιών

13η εβδομάδα: Παρουσιάσεις εργασιών

Calvet, L. J. (1994). L'argot. Que sais-je? Paris: Presses Universitaires de France.

Chambers, J.K. & Trudgill, P. (1974/1983). Διαλεκτολογία. (μτφρ, Σ. Λαμπροπούλου). Αθήνα: Πατάκης.

Crystal, D. (2003). Language death. Cambridge: Cambridge University Press.

Edwards, J. (2009). Language and Identity. An Introduction. Cambridge: Cambridge University Press.

Halliday, M. A.K, McIntosh A. & Strevens P. (1964) The Linguistic Sciences and Language Teaching. London: Longmans.

Halliday, M. A.K. (1978) Language as Social Semiotic. London: Edward Arnold.

Holmes, J., (2016). Εισαγωγή στην Κοινωνιογλωσσολογία (μτφρ, Σ. Λαμπροπούλου). Αθήνα: Πατάκης.

Hudson, R.A. (1980). Sociolingiuistics. Cambridge: Cambridge University Press.

Skutnabb-Kangas, T. (1997). Γλωσσική φθορά, γλωσσικός θάνατος, γλωσσική δολοφονία - διαφορετικά γεγονότα ή διαφορετικές ιδεολογίες; Α.-Φ. Χριστίδης (επιμ.) «Ισχυρές» και «ασθενείς» γλώσσες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όψεις του γλωσσικού ηγεμονισμού. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. 74-90.

Trudgill, P. (1974/1983). Sociolinguistics: An Introduction to Language and Society. London: Penguin.

Κοντοσόπουλος, Ν., Γ. (2000). Διάλεκτοι και ιδιώματα της νέας ελληνικής. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.

Τσίγκου Μ. & Λίβας Σ. (2019). Η προστασία των γλωσσικών μειονοτήτων στην Ευρώπη: υποσχέσεις και αντιφάσεις. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση

Τσίγκου Μ. (2020) Γλωσσική ποικιλία: ορισμός και διαστάσεις. Αθήνα: Δίαυλος.

Διαλέξεις, μελέτη & ανάλυση βιβλιογραφίας.

Χρήση ΤΠΕ στη Διδασκαλία και στην επικοινωνία με τους φοιτητές.

Οι φοιτητές/φοιτήτριες αξιολογούνται στα ακόλουθα:

• συνθετική ικανότητα βιβλιογραφίας
• ανάπτυξη επιστημονικής σκέψης κι επιχειρηματολογίας
• πρωτοτυπία ιδεών

Υπάρχουν ρητά προσδιορισμένα κριτήρια αξιολόγησης και είναι προσβάσιμα από τους φοιτητές στο open e-class (τα κριτήρια δίνονται μαζί με τα θέματα των εργασιών).