Το μάθημα αποτελεί μια σειρά διαλέξεων που, στην πραγματικότητα, λειτουργούν ως εναύσματα συζήτησης με τους φοιτητές και τις φοιτήτριες του μεταπτυχιακού προγράμματος για τις εφαρμογές της γλώσσας στα όρια της πολιτικής, στο μεταίχμιο της μετάβασης από την πολιτική συμμετοχή στη βία, στο πεδίο εκείνο όπου, για να θυμηθούμε τον Καμύ, «οι λέξεις γίνονται σφαίρες». Εξετάζονται, με τη χρήση της ρητορικής, της ανάλυσης πολιτικού λόγου και της κριτικής ανάλυσης λόγου, και μεταξύ άλλων: οι τεχνικές δικαιολόγησης του ρατσισμού, οι κατασκευές των ιδεολογικών συστημάτων μίσους και περιθωριοποίησης, τα ιδιαίτερα στοιχεία του ναζιστικού λόγου, ο εξτρεμισμός, η εξέλιξη του ισλαμιστικού λόγου, η ισλαμοφοβία, ο αντισημιτισμός. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα κοινωνικά, πολιτικά και γλωσσικά στοιχεία οικοδόμησης του λόγου μίσους: η αποανθρωποποίηση, ο ζωομορφισμός, η υπακοή στον Ηγέτη, η αποστροφή προς τη λογική, η απώλεια της αίσθησης ευθύνης.
Με την επιτυχή ολοκλήρωση των σπουδών στο μάθημα ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να:
1η εβδομάδα: Εισαγωγή: Ρητορική και Πολιτικός Λόγος – Πολιτικός και Δικανικός Λόγος – Λόγος και Εξουσία (Φουκώ, Σαΐντ) – Εικόνες, Αναπαραστάσεις και Στερεότυπα – Περίγραμμα μαθημάτων – Αναφορά σε θέματα εργασιών.
2η εβδομάδα: Ισλάμ και Ισλαμισμός: Το μάθημα επικεντρώνεται στο Ισλάμ και τη σχέση του με την πολιτική και το δίκαιο. Εννοείται ότι (όπως σε όλα τα μαθήματα) ξεκινάμε με προσπάθεια ορισμού του πεδίου, με ανάλυση των σχετικών εννοιών (Ισλαμισμός, φονταμενταλισμός, τακφιρισμός, τζιχαντισμός, εξτρεμισμός, ζηλωτισμός κλπ). Καταβάλλεται προσπάθεια μέσα από σειρά power points, διαφανειών και βίντεο να έρθουν σε επαφή οι φοιτητές/τριες με το Ισλάμ και να προσπαθήσουν να κατανοήσουν τα βασικά και ουσιώδη στοιχεία της πίστης. Στη συνέχεια, περνάμε σε παρουσίαση των σταδίων «εξέλιξης» του ισλαμισμού.
3η εβδομάδα: Παρουσιάζεται η μετεξέλιξη του ισλαμισμού από τους Αδερφούς Μουσουλμάνους, στην αλ Κάιντα και στη συνέχεια στο ISIS και τη Μπόκο Χαράμ μέσα από ταινίες, βίντεο, τραγούδια, κηρύγματα, κείμενα και άρθρα. Δίνεται έμφαση στον «πολιτικό» λόγο των ισλαμιστών, αλλά και στα σύμβολα που χρησιμοποιούν. Στη συνέχεια γίνεται ανάλυση των διαφόρων τύπων εξέτασης του ριζοσπαστισμού (με παράλληλη ανάλυση του όρου) και των μοντέλων ριζοσπαστικοποίησης και τέλος, αναλύονται κείμενα Μουσουλμάνων στοχαστών που παρουσιάζουν μια πιο προσαρμοσμένη στη νεωτερικότητα πτυχή του Ισλάμ (Σαχρούρ, Γκιουλέν, Ταχά).
4η εβδομάδα: Τα δυο επόμενα μαθήματα είναι αφιερωμένα στον λόγο του μίσους και της γενοκτονίας. Στο πρώτο μάθημα εξετάζονται οι έννοιες γενοκτονία και λόγος του μίσους. Ξεκινώντας από την ίδια την ιστορία των όρων, περνάμε στους ορισμούς (και τις εννοιολογικές διαφοροποιήσεις) της έννοιας της γενοκτονίας (Λίμκιν, Ντροστ) και στην προσπάθεια εννοιολογικής διασαφήνισης του λόγου του μίσους (το αμειγώς κακό του λόγου του μίσους, το πρόβλημα της ελευθερίας της έκφρασης). Εξετάζουμε ιστορικά παραδείγματα γενοκτονιών (με τη χρήση του λόγου και των σχετικών συμβόλων). Τεχνικές του λόγου του μίσους (ζωομορφισμός, το δίπολο «εμείς» - «αυτοί», δαιμονοποίηση του θύματος, αυτοθυματοποίηση). .
5η εβδομάδα: Συνέχεια του μαθήματος: η μοναδικότητα του Ολοκαυτώματος (μέσα από κείμενα – Γκαίμπελς, Κλέμπερερ, Γκολντχάγκεν). Ανάλυση του λόγου του φασισμού και ναζισμού μέσα από κείμενα θεωρητικών και προπαγανδιστικό υλικό. Σύμβολα στον φασισμό και τον νέο φασισμό (ΚΚΚ, Alt Right). Χρυσή Αυγή και η νέα ακροδεξιά στην Ελλάδα και τον κόσμο. Τα 10 στάδια της γενοκτονίας. Δυναμικές ομάδων στη διαδικασία περιθωριοποίησης και εξόντωσης. Οι «δίκαιοι των εθνών».
6η εβδομάδα: Ο λόγος του Ερντογάν – Ο λόγος του μίσους στον τουρκικό πολιτικό λόγο. Στοχοποίηση και περιθωριοποίηση στην ιστορική διαδρομή του τουρκικού κράτους. Η δημιουργία της σύγχρονης Τουρκίας. Τα έξι βέλη του κεμαλισμού. Τα δομικά υλικά του κεμαλισμού. Κρατολατρεία, κοσμικοδοξία, εθνικισμός και επαναστατισμός. Η καταπίεση του Ισλάμ στην Τουρκία και η πολιτική του χρήση. Δράση και αντίδραση (Ετσεβίτ, Ντεμιρέλ, Οζάλ). Σύμβολα και τουρκικός πολιτικός λόγος.
7η εβδομάδα: Ο πολιτικός λόγος του ΑΚΡ – Εξέλιξή του – Δαιμονοποίηση συγκεκριμένων κατηγοριών πολιτών (Κούρδοι, αριστεροί). Χρήση κειμένων και βίντεο από ομιλίες του Ερντογάν. Ανάλυση δηλώσεων και παρουσίαση προεκλογικών συγκεντρώσεων. Σύμβολα και λόγος (η Ραμπία). Κίνημα Χιζμέτ (θρησκευτικός και πολιτικός χαρακτήρας διώξεων). .
8η εβδομάδα: Πολιτική ορθότητα. – ισμοί και – φοβίες. Ρατσισμός (η χρήση του δέρματος και του φυλετικού στοιχείου). Σεξισμός. Η αντίδραση στην πολιτική ορθότητα.
9η εβδομάδα: Ισλαμοφοβία και θεωρίες συνωμοσίας
10η εβδομάδα: Αντισημιτισμός
11η εβδομάδα: Παρουσίαση εργασιών φοιτητών/τριών
12η εβδομάδα: Παρουσίαση εργασιών φοιτητών/τριών
13η εβδομάδα: Παρουσίαση εργασιών φοιτητών/τριών
Σωτήρης Λίβας: Γλώσσα και Εξτρεμισμός - Δέκα + 1 δοκίμια για τη γλώσσα του μίσους, υπό έκδοση, Εκδόσεις Παπαζήση, 2021.
James Waller: Becoming Evil – How ordinary people commit genocide and mass killing, Oxford, 2007.
Σωτήρης Λίβας: Όψεις της Μέσης Ανατολής, Παπαζήσης, 2017.
Σωτήρης Λίβας: Όψεις της Τουρκίας, Παπαζήσης, 2017.
Victor Klemperer: Language of the Third Reich: LTI: Lingua Tertii Imperii, Continuum, 2006.
Διαλέξεις, Σεμινάρια, Μελέτη & ανάλυση βιβλιογραφίας.
Χρήση ΤΠΕ τόσο στη διδασκαλία όσο και στην επικοινωνία με τους φοιτητές.
Η αξιολόγηση των φοιτητών γίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του εξαμήνου με κριτήριο τη συμμετοχή τους στη διδακτική διαδικασία και την από μέρους τους κριτική κατανόηση και επεξεργασία των διαλέξεων. Η τελική αξιολόγηση και βαθμολόγηση γίνεται με παρουσίαση εργασίας με θέμα σχετικό προς τις διαλέξεις σε ποσοστό 30% και με κατάθεση εργασίας (ουσιαστικά πιο αναλυτική παρουσίασης της εργασίας που έχει ήδη παρουσιασθεί στην τάξη) σε ποσοστό 40%. Ένα ποσοστό 30% δίνεται στη συνολική εικόνα του φοιτητή και της φοιτήτριας βάσει της παρουσίας στην τάξη καθ’ όλη τη διάρκεια των μαθημώτων.
Πλατεία Χρ. Τσιριγώτη
Κτ. «Γαληνός» (1ος Όροφος)
49132 Κέρκυρα
Τηλ.: 26610 87224
Email: pms-polico@ionio.gr
